गुरबानी हिंदी

जपुजी साहिब

ੴ सतिनामु करता पुरखु निरभउ निरवैरु अकाल मूरति अजूनी सैभं गुरप्रसादि ॥


॥ जपु ॥

आदि सचु जुगादि सचु ॥

है भी सचु नानक होसी भी सचु ॥१॥


सोचै सोचि न होवई जे सोची लख वार ॥

चुपै चुप न होवई जे लाइ रहा लिव तार ॥

भुखिआ भुख न उतरी जे बंना पुरीआ भार ॥

सहस सिआणपा लख होहि त इक न चलै नालि ॥

किव सचिआरा होईऐ किव कूड़ै तुटै पालि ॥

हुकमि रजाई चलणा नानक लिखिआ नालि ॥१॥


हुकमी होवनि आकार हुकमु न कहिआ जाई ॥

हुकमी होवनि जीअ हुकमि मिलै वडिआई ॥

हुकमी उतमु नीचु हुकमि लिखि दुख सुख पाईअहि ॥

इकना हुकमी बखसीस इकि हुकमी सदा भवाईअहि ॥

हुकमै अंदरि सभु को बाहरि हुकम न कोइ ॥

नानक हुकमै जे बुझै त हउमै कहै न कोइ ॥२॥


गावै को ताणु होवै किसै ताणु ॥

गावै को दाति जाणै नीसाणु ॥

गावै को गुण वडिआईआ चार ॥

गावै को विदिआ विखमु वीचारु ॥

गावै को साजि करे तनु खेह ॥

गावै को जीअ लै फिरि देह ॥

गावै को जापै दिसै दूरि ॥

गावै को वेखै हादरा हदूरि ॥

कथना कथी न आवै तोटि ॥

कथि कथि कथी कोटी कोटि कोटि ॥

देदा दे लैदे थकि पाहि ॥

जुगा जुगंतरि खाही खाहि ॥

हुकमी हुकमु चलाए राहु ॥

नानक विगसै वेपरवाहु ॥३॥


साचा साहिबु साचु नाइ भाखिआ भाउ अपारु ॥

आखहि मंगहि देहि देहि दाति करे दातारु ॥

फेरि कि अगै रखीऐ जितु दिसै दरबारु ॥

मुहौ कि बोलणु बोलीऐ जितु सुणि धरे पिआरु ॥

अम्रित वेला सचु नाउ वडिआई वीचारु ॥

करमी आवै कपड़ा नदरी मोखु दुआरु ॥

नानक एवै जाणीऐ सभु आपे सचिआरु ॥४॥


थापिआ न जाइ कीता न होइ ॥

आपे आपि निरंजनु सोइ ॥

जिनि सेविआ तिनि पाइआ मानु ॥

नानक गावीऐ गुणी निधानु ॥

गावीऐ सुणीऐ मनि रखीऐ भाउ ॥

दुखु परहरि सुखु घरि लै जाइ ॥

गुरमुखि नादं गुरमुखि वेदं गुरमुखि रहिआ समाई ॥

गुरु ईसरु गुरु गोरखु बरमा गुरु पारबती माई ॥

जे हउ जाणा आखा नाही कहणा कथनु न जाई ॥

गुरा इक देहि बुझाई ॥

सभना जीआ का इकु दाता सो मै विसरि न जाई ॥५॥


तीरथि नावा जे तिसु भावा विणु भाणे कि नाइ करी ॥

जेती सिरठि उपाई वेखा विणु करमा कि मिलै लई ॥

मति विचि रतन जवाहर माणिक जे इक गुर की सिख सुणी ॥

गुरा इक देहि बुझाई ॥

सभना जीआ का इकु दाता सो मै विसरि न जाई ॥६॥


जे जुग चारे आरजा होर दसूणी होइ ॥

नवा खंडा विचि जाणीऐ नालि चलै सभु कोइ ॥

चंगा नाउ रखाइ कै जसु कीरति जगि लेइ ॥

जे तिसु नदरि न आवई त वात न पुछै के ॥

कीटा अंदरि कीटु करि दोसी दोसु धरे ॥

नानक निरगुणि गुणु करे गुणवंतिआ गुणु दे ॥

तेहा कोइ न सुझई जि तिसु गुणु कोइ करे ॥७॥


सुणिऐ सिध पीर सुरि नाथ ॥

सुणिऐ धरति धवल आकास ॥

सुणिऐ दीप लोअ पाताल ॥

सुणिऐ पोहि न सकै कालु ॥

नानक भगता सदा विगासु ॥

सुणिऐ दूख पाप का नासु ॥८॥


सुणिऐ ईसरु बरमा इंदु ॥

सुणिऐ मुखि सालाहण मंदु ॥

सुणिऐ जोग जुगति तनि भेद ॥

सुणिऐ सासत सिम्रिति वेद ॥

नानक भगता सदा विगासु ॥

सुणिऐ दूख पाप का नासु ॥९॥


सुणिऐ सतु संतोखु गिआनु ॥

सुणिऐ अठसठि का इसनानु ॥

सुणिऐ पड़ि पड़ि पावहि मानु ॥

सुणिऐ लागै सहजि धिआनु ॥

नानक भगता सदा विगासु ॥

सुणिऐ दूख पाप का नासु ॥१०॥


सुणिऐ सरा गुणा के गाह ॥

सुणिऐ सेख पीर पातिसाह ॥

सुणिऐ अंधे पावहि राहु ॥

सुणिऐ हाथ होवै असगाहु ॥

नानक भगता सदा विगासु ॥

सुणिऐ दूख पाप का नासु ॥११॥


मंने की गति कही न जाइ ॥

जे को कहै पिछै पछुताइ ॥

कागदि कलम न लिखणहारु ॥

मंने का बहि करनि वीचारु ॥

ऐसा नामु निरंजनु होइ ॥

जे को मंनि जाणै मनि कोइ ॥१२॥


मंनै सुरति होवै मनि बुधि ॥

मंनै सगल भवण की सुधि ॥

मंनै मुहि चोटा ना खाइ ॥

मंनै जम कै साथि न जाइ ॥

ऐसा नामु निरंजनु होइ ॥

जे को मंनि जाणै मनि कोइ ॥१३॥


मंनै मारगि ठाक न पाइ ॥

मंनै पति सिउ परगटु जाइ ॥

मंनै मगु न चलै पंथु ॥

मंनै धरम सेती सनबंधु ॥

ऐसा नामु निरंजनु होइ ॥

जे को मंनि जाणै मनि कोइ ॥१४॥


मंनै पावहि मोखु दुआरु ॥

मंनै परवारै साधारु ॥

मंनै तरै तारे गुरु सिख ॥

मंनै नानक भवहि न भिख ॥

ऐसा नामु निरंजनु होइ ॥

जे को मंनि जाणै मनि कोइ ॥१५॥


पंच परवाण पंच परधानु ॥

पंचे पावहि दरगहि मानु ॥

पंचे सोहहि दरि राजानु ॥

पंचा का गुरु एकु धिआनु ॥

जे को कहै करै वीचारु ॥

करते कै करणै नाही सुमारु ॥

धौलु धरमु दइआ का पूतु ॥

संतोखु थापि रखिआ जिनि सूति ॥

जे को बुझै होवै सचिआरु ॥

धवलै उपरि केता भारु ॥

धरती होरु परै होरु होरु ॥

तिस ते भारु तलै कवणु जोरु ॥

जीअ जाति रंगा के नाव ॥

सभना लिखिआ वुड़ी कलाम ॥

एहु लेखा लिखि जाणै कोइ ॥

लेखा लिखिआ केता होइ ॥

केता ताणु सुआलिहु रूपु ॥

केती दाति जाणै कौणु कूतु ॥

कीता पसाउ एको कवाउ ॥

तिस ते होए लख दरीआउ ॥

कुदरति कवण कहा वीचारु ॥

वारिआ न जावा एक वार ॥

जो तुधु भावै साई भली कार ॥

तू सदा सलामति निरंकार ॥१६॥


असंख जप असंख भाउ ॥

असंख पूजा असंख तप ताउ ॥

असंख गरंथ मुखि वेद पाठ ॥

असंख जोग मनि रहहि उदास ॥

असंख भगत गुण गिआन वीचार ॥

असंख सती असंख दातार ॥

असंख सूर मुह भख सार ॥

असंख मोनि लिव लाइ तार ॥

कुदरति कवण कहा वीचारु ॥

वारिआ न जावा एक वार ॥

जो तुधु भावै साई भली कार ॥

तू सदा सलामति निरंकार ॥१७॥


असंख मूरख अंध घोर ॥

असंख चोर हरामखोर ॥

असंख अमर करि जाहि जोर ॥

असंख गलवढ हतिआ कमाहि ॥

असंख पापी पापु करि जाहि ॥

असंख कूड़िआर कूड़े फिराहि ॥

असंख मलेछ मलु भखि खाहि ॥

असंख निंदक सिरि करहि भारु ॥

नानकु नीचु कहै वीचारु ॥

वारिआ न जावा एक वार ॥

जो तुधु भावै साई भली कार ॥

तू सदा सलामति निरंकार ॥१८॥


असंख नाव असंख थाव ॥

अगम अगम असंख लोअ ॥

असंख कहहि सिरि भारु होइ ॥

अखरी नामु अखरी सालाह ॥

अखरी गिआनु गीत गुण गाह ॥

अखरी लिखणु बोलणु बाणि ॥

अखरा सिरि संजोगु वखाणि ॥

जिनि एहि लिखे तिसु सिरि नाहि ॥

जिव फुरमाए तिव तिव पाहि ॥

जेता कीता तेता नाउ ॥

विणु नावै नाही को थाउ ॥

कुदरति कवण कहा वीचारु ॥

वारिआ न जावा एक वार ॥

जो तुधु भावै साई भली कार ॥

तू सदा सलामति निरंकार ॥१९॥


भरीऐ हथु पैरु तनु देह ॥

पाणी धोतै उतरसु खेह ॥

मूत पलीती कपड़ु होइ ॥

दे साबूणु लईऐ ओहु धोइ ॥

भरीऐ मति पापा कै संगि ॥

ओहु धोपै नावै कै रंगि ॥

पुंनी पापी आखणु नाहि ॥

करि करि करणा लिखि लै जाहु ॥

आपे बीजि आपे ही खाहु ॥

नानक हुकमी आवहु जाहु ॥२०॥


तीरथु तपु दइआ दतु दानु ॥

जे को पावै तिल का मानु ॥

सुणिआ मंनिआ मनि कीता भाउ ॥

अंतरगति तीरथि मलि नाउ ॥

सभि गुण तेरे मै नाही कोइ ॥

विणु गुण कीते भगति न होइ ॥

सुअसति आथि बाणी बरमाउ ॥

सति सुहाणु सदा मनि चाउ ॥

कवणु सु वेला वखतु कवणु कवण थिति कवणु वारु ॥

कवणि सि रुती माहु कवणु जितु होआ आकारु ॥

वेल न पाईआ पंडती जि होवै लेखु पुराणु ॥

वखतु न पाइओ कादीआ जि लिखनि लेखु कुराणु ॥

थिति वारु ना जोगी जाणै रुति माहु ना कोई ॥

जा करता सिरठी कउ साजे आपे जाणै सोई ॥

किव करि आखा किव सालाही किउ वरनी किव जाणा ॥

नानक आखणि सभु को आखै इक दू इकु सिआणा ॥

वडा साहिबु वडी नाई कीता जा का होवै ॥

नानक जे को आपौ जाणै अगै गइआ न सोहै ॥२१॥


पाताला पाताल लख आगासा आगास ॥

ओड़क ओड़क भालि थके वेद कहनि इक वात ॥

सहस अठारह कहनि कतेबा असुलू इकु धातु ॥

लेखा होइ त लिखीऐ लेखै होइ विणासु ॥

नानक वडा आखीऐ आपे जाणै आपु ॥२२॥


सालाही सालाहि एती सुरति न पाईआ ॥

नदीआ अतै वाह पवहि समुंदि न जाणीअहि ॥

समुंद साह सुलतान गिरहा सेती मालु धनु ॥

कीड़ी तुलि न होवनी जे तिसु मनहु न वीसरहि ॥२३॥


अंतु न सिफती कहणि न अंतु ॥

अंतु न करणै देणि न अंतु ॥

अंतु न वेखणि सुणणि न अंतु ॥

अंतु न जापै किआ मनि मंतु ॥

अंतु न जापै कीता आकारु ॥

अंतु न जापै पारावारु ॥

अंत कारणि केते बिललाहि ॥

ता के अंत न पाए जाहि ॥

एहु अंतु न जाणै कोइ ॥

बहुता कहीऐ बहुता होइ ॥

वडा साहिबु ऊचा थाउ ॥

ऊचे उपरि ऊचा नाउ ॥

एवडु ऊचा होवै कोइ ॥

तिसु ऊचे कउ जाणै सोइ ॥

जेवडु आपि जाणै आपि आपि ॥

नानक नदरी करमी दाति ॥२४॥


बहुता करमु लिखिआ ना जाइ ॥

वडा दाता तिलु न तमाइ ॥

केते मंगहि जोध अपार ॥

केतिआ गणत नही वीचारु ॥

केते खपि तुटहि वेकार ॥

केते लै लै मुकरु पाहि ॥

केते मूरख खाही खाहि ॥

केतिआ दूख भूख सद मार ॥

एहि भि दाति तेरी दातार ॥

बंदि खलासी भाणै होइ ॥

होरु आखि न सकै कोइ ॥

जे को खाइकु आखणि पाइ ॥

ओहु जाणै जेतीआ मुहि खाइ ॥

आपे जाणै आपे देइ ॥

आखहि सि भि केई केइ ॥

जिस नो बखसे सिफति सालाह ॥

नानक पातिसाही पातिसाहु ॥२५॥


अमुल गुण अमुल वापार ॥

अमुल वापारीए अमुल भंडार ॥

अमुल आवहि अमुल लै जाहि ॥

अमुल भाइ अमुला समाहि ॥

अमुलु धरमु अमुलु दीबाणु ॥

अमुलु तुलु अमुलु परवाणु ॥

अमुलु बखसीस अमुलु नीसाणु ॥

अमुलु करमु अमुलु फुरमाणु ॥

अमुलो अमुलु आखिआ न जाइ ॥

आखि आखि रहे लिव लाइ ॥

आखहि वेद पाठ पुराण ॥

आखहि पड़े करहि वखिआण ॥

आखहि बरमे आखहि इंद ॥

आखहि गोपी तै गोविंद ॥

आखहि ईसर आखहि सिध ॥

आखहि केते कीते बुध ॥

आखहि दानव आखहि देव ॥

आखहि सुरि नर मुनि जन सेव ॥

केते आखहि आखणि पाहि ॥

केते कहि कहि उठि उठि जाहि ॥

एते कीते होरि करेहि ॥

ता आखि न सकहि केई केइ ॥

जेवडु भावै तेवडु होइ ॥

नानक जाणै साचा सोइ ॥

जे को आखै बोलुविगाड़ु ॥

ता लिखीऐ सिरि गावारा गावारु ॥२६॥


सो दरु केहा सो घरु केहा जितु बहि सरब समाले ॥

वाजे नाद अनेक असंखा केते वावणहारे ॥

केते राग परी सिउ कहीअनि केते गावणहारे ॥

गावहि तुहनो पउणु पाणी बैसंतरु गावै राजा धरमु दुआरे ॥

गावहि चितु गुपतु लिखि जाणहि लिखि लिखि धरमु वीचारे ॥

गावहि ईसरु बरमा देवी सोहनि सदा सवारे ॥

गावहि इंद इदासणि बैठे देवतिआ दरि नाले ॥

गावहि सिध समाधी अंदरि गावनि साध विचारे ॥

गावनि जती सती संतोखी गावहि वीर करारे ॥

गावनि पंडित पड़नि रखीसर जुगु जुगु वेदा नाले ॥

गावहि मोहणीआ मनु मोहनि सुरगा मछ पइआले ॥

गावनि रतन उपाए तेरे अठसठि तीरथ नाले ॥

गावहि जोध महाबल सूरा गावहि खाणी चारे ॥

गावहि खंड मंडल वरभंडा करि करि रखे धारे ॥

सेई तुधुनो गावहि जो तुधु भावनि रते तेरे भगत रसाले ॥

होरि केते गावनि से मै चिति न आवनि नानकु किआ वीचारे ॥

सोई सोई सदा सचु साहिबु साचा साची नाई ॥

है भी होसी जाइ न जासी रचना जिनि रचाई ॥

रंगी रंगी भाती करि करि जिनसी माइआ जिनि उपाई ॥

करि करि वेखै कीता आपणा जिव तिस दी वडिआई ॥

जो तिसु भावै सोई करसी हुकमु न करणा जाई ॥

सो पातिसाहु साहा पातिसाहिबु नानक रहणु रजाई ॥२७॥


मुंदा संतोखु सरमु पतु झोली धिआन की करहि बिभूति ॥

खिंथा कालु कुआरी काइआ जुगति डंडा परतीति ॥

आई पंथी सगल जमाती मनि जीतै जगु जीतु ॥

आदेसु तिसै आदेसु ॥

आदि अनीलु अनादि अनाहति जुगु जुगु एको वेसु ॥२८॥


भुगति गिआनु दइआ भंडारणि घटि घटि वाजहि नाद ॥

आपि नाथु नाथी सभ जा की रिधि सिधि अवरा साद ॥

संजोगु विजोगु दुइ कार चलावहि लेखे आवहि भाग ॥

आदेसु तिसै आदेसु ॥

आदि अनीलु अनादि अनाहति जुगु जुगु एको वेसु ॥२९॥


एका माई जुगति विआई तिनि चेले परवाणु ॥

इकु संसारी इकु भंडारी इकु लाए दीबाणु ॥

जिव तिसु भावै तिवै चलावै जिव होवै फुरमाणु ॥

ओहु वेखै ओना नदरि न आवै बहुता एहु विडाणु ॥

आदेसु तिसै आदेसु ॥

आदि अनीलु अनादि अनाहति जुगु जुगु एको वेसु ॥३०॥


आसणु लोइ लोइ भंडार ॥

जो किछु पाइआ सु एका वार ॥

करि करि वेखै सिरजणहारु ॥

नानक सचे की साची कार ॥

आदेसु तिसै आदेसु ॥

आदि अनीलु अनादि अनाहति जुगु जुगु एको वेसु ॥३१॥


इक दू जीभौ लख होहि लख होवहि लख वीस ॥

लखु लखु गेड़ा आखीअहि एकु नामु जगदीस ॥

एतु राहि पति पवड़ीआ चड़ीऐ होइ इकीस ॥

सुणि गला आकास की कीटा आई रीस ॥

नानक नदरी पाईऐ कूड़ी कूड़ै ठीस ॥३२॥


आखणि जोरु चुपै नह जोरु ॥

जोरु न मंगणि देणि न जोरु ॥

जोरु न जीवणि मरणि नह जोरु ॥

जोरु न राजि मालि मनि सोरु ॥

जोरु न सुरती गिआनि वीचारि ॥

जोरु न जुगती छुटै संसारु ॥

जिसु हथि जोरु करि वेखै सोइ ॥

नानक उतमु नीचु न कोइ ॥३३॥


राती रुती थिती वार ॥

पवण पाणी अगनी पाताल ॥

तिसु विचि धरती थापि रखी धरम साल ॥

तिसु विचि जीअ जुगति के रंग ॥

तिन के नाम अनेक अनंत ॥

करमी करमी होइ वीचारु ॥

सचा आपि सचा दरबारु ॥

तिथै सोहनि पंच परवाणु ॥

नदरी करमि पवै नीसाणु ॥

कच पकाई ओथै पाइ ॥

नानक गइआ जापै जाइ ॥३४॥


धरम खंड का एहो धरमु ॥

गिआन खंड का आखहु करमु ॥

केते पवण पाणी वैसंतर केते कान महेस ॥

केते बरमे घाड़ति घड़ीअहि रूप रंग के वेस ॥

केतीआ करम भूमी मेर केते केते धू उपदेस ॥

केते इंद चंद सूर केते केते मंडल देस ॥

केते सिध बुध नाथ केते केते देवी वेस ॥

केते देव दानव मुनि केते केते रतन समुंद ॥

केतीआ खाणी केतीआ बाणी केते पात नरिंद ॥

केतीआ सुरती सेवक केते नानक अंतु न अंतु ॥३५॥


गिआन खंड महि गिआनु परचंडु ॥

तिथै नाद बिनोद कोड अनंदु ॥

सरम खंड की बाणी रूपु ॥

तिथै घाड़ति घड़ीऐ बहुतु अनूपु ॥

ता कीआ गला कथीआ ना जाहि ॥

जे को कहै पिछै पछुताइ ॥

तिथै घड़ीऐ सुरति मति मनि बुधि ॥

तिथै घड़ीऐ सुरा सिधा की सुधि ॥३६॥


करम खंड की बाणी जोरु ॥

तिथै होरु न कोई होरु ॥

तिथै जोध महाबल सूर ॥

तिन महि रामु रहिआ भरपूर ॥

तिथै सीतो सीता महिमा माहि ॥

ता के रूप न कथने जाहि ॥

ना ओहि मरहि न ठागे जाहि ॥

जिन कै रामु वसै मन माहि ॥

तिथै भगत वसहि के लोअ ॥

करहि अनंदु सचा मनि सोइ ॥

सच खंडि वसै निरंकारु ॥

करि करि वेखै नदरि निहाल ॥

तिथै खंड मंडल वरभंड ॥

जे को कथै त अंत न अंत ॥

तिथै लोअ लोअ आकार ॥

जिव जिव हुकमु तिवै तिव कार ॥

वेखै विगसै करि वीचारु ॥

नानक कथना करड़ा सारु ॥३७॥


जतु पाहारा धीरजु सुनिआरु ॥

अहरणि मति वेदु हथीआरु ॥

भउ खला अगनि तप ताउ ॥

भांडा भाउ अम्रितु तितु ढालि ॥

घड़ीऐ सबदु सची टकसाल ॥

जिन कउ नदरि करमु तिन कार ॥

नानक नदरी नदरि निहाल ॥३८॥


सलोकु ॥

पवणु गुरू पाणी पिता माता धरति महतु ॥

दिवसु राति दुइ दाई दाइआ खेलै सगल जगतु ॥

चंगिआईआ बुरिआईआ वाचै धरमु हदूरि ॥

करमी आपो आपणी के नेड़ै के दूरि ॥

जिनी नामु धिआइआ गए मसकति घालि ॥

नानक ते मुख उजले केती छुटी नालि ॥१॥

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *